Monument Valley ở Hoa Kỳ là một trong những di sản quan trọng của người Mỹ bản địa thuộc bộ lạc Navajo.

Hôm 8 tháng 4, 2024, là nhật thực toàn phần, thay vì như bao người khác ra ngoài xem, người dân Navajo lại ở trong nhà không ăn, không uống và chỉ lắng lòng cầu nguyện. Đối với bộ lạc Navajo, lúc nhật thực không phải là thời gian vui mừng mà là tang tóc. Bà Alaynna Littlefeather, người Navajo, một nhà nghiên cứu văn hóa Navajo đang làm việc cho Viện Bảo Tàng Lịch Sử Người Mỹ Bản Địa (Museum of Native American History ) cho rằng khi mặt trời bị che lấp 100 % là thời gian mặt trời chết dẫu biết rằng sẽ được tái sanh sau đó.

Mặt trăng lại được xem như thánh địa của người Navajo. Tổng thống Navajo, Ông Buu Nygren từng lên tiếng phản đối việc đem tro người chết rải trên mặt trăng. Ông xem mặt trăng là “gia tài” của người Navajo. NASA rất tôn trọng văn hóa của Navajo nên các phản đối của Navajo vẫn đang được lắng nghe và thương thảo.

Trang phục rực rỡ của bộ lạc Navajo

Một phần đất đai của chính phủ liên bang được dành riêng cho người Navajo định cư, gọi là Navajo Indian Reservation, như một lãnh thổ chứ không phải là một quốc gia độc lập, tuy nhiên bộ lạc Navajo có nhiều quyền hành trong một vùng đất rộng 71 ngàn cây số vuông với dân số gần 400 ngàn người. Họ có các cơ quan hành pháp, lập pháp và tư pháp nhưng dĩ nhiên các đề án lớn đều phải đệ trình lên Bộ Nội Vụ của chính phủ liên bang duyệt xét.

Lãnh thổ Navajo

Chức năng của Bộ Nội Vụ Hoa Kỳ là "quản trị tài nguyên thiên nhiên và di sản văn hóa của Quốc gia. Cũng như tôn trọng trách nhiệm, tuân thủ các cam kết đặc biệt đối với thổ dân người Mỹ bản địa, người bản địa Alaska, người bản địa Hawaii và các Cộng đồng hải đảo trực thuộc."

Tổng thống Navajo hiện nay là một người Navajo mang một nửa dòng máu Việt tên là Buu Nygren.

Ông Buu Nygren và phu nhân

Tiến sĩ Buu Van Nygren được bầu làm Tổng thống thứ 10 của quốc gia Navajo và là người trẻ nhất được bầu ở tuổi 35 trong cuộc Tổng tuyển cử Quốc gia Navajo tổ chức vào ngày 8 tháng 11 năm 2022.

Tiến sĩ Buu Nygren có tên Navajo là Táchii'nii, kết hôn với bà Jasmine Blackwater Nygren là cựu Đại diện Bang Arizona, họ có một cô con gái nhỏ, sống ở Red Mesa, Arizona.

Trước khi tuyên bố ứng cử vào chức Tổng thống Quốc gia Navajo, Tiến sĩ Nygren đã là Giám đốc Thương mại của Cơ quan Xây dựng và Kỹ thuật Navajo (NECA), một doanh nghiệp của bộ lac, có trụ sở chính tại Shiprock, New Mexico. Năm 2018, Tiến sĩ Nygren được chọn làm người tranh cử phó tổng thống theo phe Shirley-Nygren trong cuộc tổng tuyển cử quốc gia Navajo.

Trong tám năm trước đó, từ 2010 đến 2018, Tiến sĩ Nygren là huấn luyện vận hành cấp quốc gia và là giám đốc dự án tại một công ty xây dựng trị giá hàng tỷ đô la chuyên xây dựng trường học, nhà ở cho người cao tuổi và các cơ sở an toàn công cộng từ Nevada đến Florida.

Tiến sĩ Buu Nygren từng trải qua nhiều công việc: công nhân xây dựng, thợ mộc, người rửa bát ở tuổi 14, người trông coi trường trung học địa phương lúc còn trẻ. Tiến sĩ Nygren đã phát triển mạnh công việc từ khi còn là một người bán hàng nhỏ lẻ cung cấp đồ nướng và đồ trang sức thủ công quanh các cộng đồng dân cự của Quốc gia phía bắc Navajo. Ông cũng từng là chủ tịch đầu tiên của Hội đồng quản trị Change Labs, một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ các doanh nhân Navajo và Hopi thông qua việc hỗ trợ kỹ thuật riêng cho từng bộ lạc.

Trả lời phỏng vấn của phóng viên Antonia Gonzales, đài phát thanh KUNM trong chiến dịch tranh cử tổng thống Navajo, ông Buu Nygren cho biết ông ra đời khi mẹ ông chỉ mới 15 tuổi. Cha ông là người Việt Nam và mẹ là người Navajo, tuy nhiên ông chưa bao giờ biết được cha mình là ai, mẹ ông qua đời vì bịnh nghiện rượu năm 2020. Ông lớn lên trong nghèo khó như nhiều người dân bản địa Navajo khác. Ông tranh cử để bảo vệ các giá trị tinh thần, văn hóa, cách sống của người Navajo như họ đã từng sống 50 năm, 100 năm trước đó. Ông đắc cử và chính thức trở thành tổng thống Navajo từ tháng 1 năm 2023.

Vùng Monument valley

Navajo Nation

ILIXX APP

Theo TTD và tổng hợp từ nhiều nguồn.