Kỹ thuật số đã mang đến những thay đổi kỳ diệu cho đời sống con người. Nhưng sự ra đời của kỹ thuật số khởi nguồn từ các nghiên cứu cơ bản. Nghiên cứu cơ bản quyết định mọi tiến bộ vượt trội quan trọng của công nghệ mà kỹ thuật số chỉ là một trong các ví dụ.

Vài năm trở lại đây ở Việt Nam, người ta nói nhiều về chuyển đổi số như là “một liều thuốc thần kỳ toàn năng” nhưng trong thực tế giữa nói và thực hành còn có một khoảng cách rất lớn. Có vẻ chưa ai hình dung nổi nó thực sự là gì ngoài những bàn luận rôm rả nhưng lại hết sức chung chung lý thuyết suông, chưa có bất kỳ một sự khẳng định rõ rệt nào về các vấn đề trọng tâm áp dụng được vào thực tế chẳng hạn những doanh nghiệp nào cần chuyển đổi số, chuyển đổi số sẽ mang lại những lợi ích như thế nào, công cụ của nó là gì, sử dụng ra sao, làm cách nào để tiếp cận đến nó và cần phải có một ngân sách cỡ bao nhiêu để thực hiện chuyển đổi số... Với thế giới, chuyển đổi số được các nước tiên tiến thực hành đã nhiều chục năm, bắt đầu từ thập niên 1950 cho đến nay mà mỗi ngày một vũ bão hơn.

Để biết sự cách biệt giữa chúng ta và các nước tiên tiến trong chuyển đổi số, hãy điểm qua một số cột mốc điển hình trên hành trình chuyển động của cuộc cách mạng kỹ thuật số.

Dưới đây là những cột mốc nền tảng của kỹ thuật số:

- 1679: Gottfried Wilhelm Leibniz phát triển hệ thống số nhị phân hiện đại, khởi nguồn của kỷ nguyên kỹ thuật số. Hệ thống nhị phân được trình bày tường tận trong cuốn “Giải thích về số học nhị phân” (Explication de l’Arithmetique Binaire) xuất bản năm 1703.

- 1847: George Boole giới thiệu Đại số Boole trong “Phân tích Toán học Logic” (Mathematical Analysis of Logics), khai sinh lĩnh vực Toán Logic, dẫn đến tính toán phổ quát.

- 1937: Claude Shannon trong luận án thạc sĩ ở MIT đã thiết lập nền tảng lý thuyết của mạch kỹ thuật số, chỉ ra cách ứng dụng Đại số Boole để tối ưu hóa thiết kế hệ thống rơ le điện cơ, sau đó được sử dụng trong chuyển mạch định tuyến của điện thoại.

- 1938: Alec Reeves đề xuất điều chế mã xung, biểu diễn kỹ thuật số tương tự (analog), là hình thức chuẩn của số hoá âm thanh trong máy tính, đĩa compac, điện thoại số, và các ứng dụng âm thanh số.

- 1940: John Atanasoff trong bài báo “Máy tính để giải hệ phương trình đại số tuyến tính lớn” đã chỉ ra cách chế tạo máy tính kỹ thuật số điện tử.

- 1943: Hệ thống giọng nói an toàn SIGSALY thực hiện cuộc truyền thoại số đầu tiên, được sử dụng cho liên lạc cấp cao của Đồng Minh trong thế chiến II.

- 1945: John von Neumann thảo bản báo cáo về EDVAC, phiên bản đầu tiên của máy tính sử dụng hệ nhị phân – làm cơ sở cho mọi máy tính hiện đại.

- 1947: Phát minh bóng bán dẫn transitor, là bản lề cho sự phát triển máy tính điện tử.

- 1948: Claude Shannon công bố “Lý thuyết toán học về truyền thông” (A Mathematical Theory of Communication) đặt cơ sở khoa học toàn diện cho việc sử dụng hệ số nhị phân để biểu diễn và truyền tải thông tin trong kỹ thuật. Trong đó chỉ rõ khi cơ số 2 được sử dụng để đo lường thông tin, thì các đơn vị kết quả có thể được gọi là chữ số nhị phân, gọi ngắn gọn là bit. Một thiết bị có hai vị trí ổn định, chẳng hạn như rơ le hoặc mạch lật, có thể lưu trữ một bit thông tin.

Cuộc cách mạng kỹ thuật số (digital revolution) đã chuyển đổi công nghệ từ định dạng tương tự (analog) sang định dạng kỹ thuật số (digital). Bằng cách này, có thể tạo ra các bản sao giống với bản gốc. Chẳng hạn, trong truyền thông kỹ thuật số, phần cứng có thể khuếch đại tín hiệu kỹ thuật số và truyền nó đi mà không làm mất thông tin trong tín hiệu. Mặt quan trọng khác là khả năng dễ dàng di chuyển giữa các phương tiện truyền thông và truy cập hoặc phân phối thông tin đó được điều khiển từ xa.

- 1954; General Electric cho ra đời máy tính UNIVAC I, ứng dụng kinh doanh đầu tiên, với chương trình quản lý sản xuất.

- 1955: Công ty bảo hiểm John Hancock tiên phong số hoá 600 megabytes của hai triệu hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.

- 1956: IBM công bố đĩa lưu trữ 350 Disk Storage, hệ thống lưu trữ máy tính đầu tiên với quyền được truy cập. Khách hàng đầu tiên là hệ thống đặt chỗ của hãng hàng không United Airlines.

- 1960: Hệ thống đặt chỗ của America Airlines xử lý 84.000 cuộc điện thoại mỗi ngày, lưu trữ 807 megabytes đặt chỗ lịch bay.

- 1968: Các thư viện Hoa Kỳ sử dụng các bản danh mục đọc được bằng máy.

- 1969: Willard Boyle và George Smith phát minh ra thiết bị ghép điện tích (CCD), biến ánh sáng thành tín hiệu điện. CCD đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của hình ảnh kỹ thuật số. Willard Boyle và George Smith được nhận giải Nobel vật lý năm 2009.

- 1972: Pulsar, chiếc đồng hồ kỹ thuật số hoàn toàn bằng điện tử với màn hình kỹ thuật số đầu tiên trên thế giới ra mắt.

- 1975: Steven Sasson (Kodak) cho ra đời máy ảnh kỹ thuật số đầu tiên, độ phân giải 0,01 megapixel.

- 1977: Citibank lắp đặt máy ATM đầu tiên.

- 1979: FedExpress ra mắt COSMOS (hệ thống trực tuyến về khách hàng và dịch vụ), số hóa hoạt động, lưu trữ 80 gigabyte trên máy tính.

- 1981: Edgar Codd được trao giải thưởng Turing cho các đóng góp về hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu. Bất kỳ ai sử dụng ATM, thẻ tín dụng, mua vé máy bay đều nhờ vào phát minh của Codd.

- Tháng 7/1982: Nhân vật đầu tiên trong phim Tron được số hoá bằng tia laze, các thực thể sống được tạo ra bằng kỹ thuật số.

- Tháng 8/1982: Đĩa compact thương mại (CD) đầu tiên xuất hiện.

- Tháng 2/1985: “Worlth Earth’s Lectronick Link” được thiết lập, “cộng đồng ảo” đầu tiên xuất hiện.

- Tháng 6/1990: General Instrument thông báo biến tín hiệu HDTV kỹ thuật số thành kênh truyền hình thông thường, thay đổi số phận tương lai của truyền hình, khởi đầu sự cáo chung của truyền hình phổ dụng analog.

- 1991: Mạng di động sử dụng tín hiệu số 2G đầu tiên ra đời ở Phần Lan.

- Tháng 5/1993: O’Reilly Digital Media ra mắt Global Netwwork Navigator - ấn phẩm web thương mại đầu tiên.

- 1994: Mua bán trực tuyến online xuất hiện với nhiều mặt hàng.

- Tháng 6/1995: Tập đoàn Phát thanh truyền hình Na uy (NRK) ra mắt kênh Phát sóng âm thanh kỹ thuật số (DAB) đầu tiên trên thế giới.

- Tháng 11/1995: Ra đời phim truyền hình hoàn toàn do máy tính sản xuất.

- 1998: Jim Grey nhận giải Turing vì các đóng góp cơ sở dữ liệu và triển khai hệ thống + Sản lượng máy ảnh analog đạt đỉnh 40 triệu chiếc được thay thế bằng máy ảnh kỹ thuật số + Truyền hình kỹ thuật số bắt đầu ở Mỹ và Anh, khởi động tiến trình thay đồng loạt truyền hình analog.

- 2000: Số lượng hình ảnh đạt đến đỉnh cao 85 tỉ, nhanh chóng thay thế bằng ảnh kỹ thuật số.

- 01/01/2001: Mã sản phẩm điện tử (EPC) thay thế cho mã vạch (UPC).

- 2002: Lưu trữ thông tin kỹ thuật số vượt lưu trữ thông tin phi kỹ thuật số.

- 2003: Ở Hoa Kỳ, thanh toán điện tử vượt thanh toán tiền mặt và séc; DVD vượt VHS.

- 2004: Google làm việc với thư viện các đại học lớn Harvard, Oxford…quét kỹ thuật số toàn bộ sách thư viện, bắt đầu kỷ nguyên số hoá các sách thư viện. Lưu trữ Internet cũng đồng thời số hoá hàng triệu cuốn sách.

- 2007: 94% dung lượng lưu trữ thông tin trên toàn thế giới là kỹ thuật số, tương phản với 99,2% dung lượng lưu trữ trên toàn thế giới là analog vào năm 1986.

- Tháng 3/2007: Estonia là quốc gia đầu tiên bỏ phiếu bàu cử qua internet.

- Tháng 10/2008: Satoshi Nakamoto xuất bản “Bitcoin: Hệ thống tiền mặt điện tử ngang hàng”, mô tả loại tiền kỹ thuật số phi tập trung đầu tiên.

- 2010: Sản lượng máy ảnh kỹ thuật số đạt đỉnh 120 triệu chiếc bắt đầu được thay thế bởi điện thoại thông minh. Doanh thu quảng cáo trực tuyến ở Mỹ đạt 26 tỉ đô la, vượt 22,8 tỉ đô la của quảng cáo trên báo.

- 2011: Amazon.com bán nhiều sách điện tử hơn sách in.

- Tháng 12/2012: Doanh số thương mại điện tử trên toàn thế giới vượt 1000 tỉ đô la.

- 2014: số người sử dụng internet vượt 3 tỉ người.

- 2015: Michael Stonebraker nhận giải Turing vì các đóng góp nền tảng cho các quan niệm và thực tiễn cơ bản của các hệ thống cơ sở dữ liệu hiện đại. Mỗi phút người dùng thực hiện 110.040 cuộc gọi trên Skype, người dùng Twitter gửi 347.222 tweet, người dùng Youtube tải lên 300 giờ video mới, người dùng Pinterest ghim 9.722 hình ảnh, Netflix phát trực tuyến 77.160 giờ video, người dùng Snapchat chia sẻ 284.722 snaps, người dùng Facebook like 4.166.667 bài viết.

-2020 Toàn thế giới:
Có khoảng 4,8 tỉ người dùng internet.
Hơn 2 tỉ chiếc máy tính.
Hơn 7,26 tỉ người dùng điện thoại di động, chiếm 91.69% dân số thế giới.
Doanh số thương mại điện tử bán lẻ toàn thế giới đạt 4,28 ngàn tỉ đô la. Mua sắm trực tuyến là hoạt động phổ biến trên toàn thế giới.

Nhìn lại lịch sử phát triển của cách mạng kỹ thuật số và tiến trình chuyển đổi số của thế giới để biết mình đang đứng ở đâu là điều cực kỳ quan trọng vì từ đó mới biết mình cần phải làm gì.

Tóm tắt cho câu trả lời về “Chuyển đổi số” là gì ? Hãy tìm hiểu và trải nghiệm NETFLIX, đó là một điển hình về chuyển đổi số.

Tổng hợp

ILIXX APP Admin