Sẽ có nhiều người cho rằng, vàng 4 số 9 hay vàng 5 số 9 thì khác gì nhau? Bất quá giá bán sẽ chênh lệch nhau chút ít là cùng.

Nhận xét quả không sai nhưng quan điểm hời hợt kiểu cào bằng như vậy có lẽ chưa thấu đáo. Sự khác biệt về tỷ lệ vàng 0,0009 so với 0,00009 thì quá bé nhưng về tác động thì vô cùng lớn bởi nó tác động đến toàn cầu, đưa Canada lên vị trí dẫn đầu thế giới, xác lập nên một chuẩn mực mới về đồng tiền vàng đầu tư trên thị trường quốc tế. Công đầu thuộc về một kỹ sư hóa xuất sắc người Việt.

Nội dung bài viết này không chung chung như báo mạng mà sẽ mang lại cho quý vị những kiến thức hết sức hữu ích rất ít người được biết về đồng tiền vàng và tiền xu kim loại.

Xưởng đúc tiền hoàng gia Canada - Royal Canadian Mint, thuộc sở hữu của chính phủ Canada, ngày nay được thế giới công nhận là nơi có công nghệ đúc tiền kim loại hiện đại nhất thế giới, không những thế, xưởng còn liên tục đưa ra nhiều cải tiến và phát triển các khái niệm mới lạ trong lĩnh vực chế tạo đồng xu lưu hành.

Vàng 3 số 9

Trong quá khứ, năm 1911 tại Canada có một nhà máy tinh chế đầu tiên được thành lập để tinh chế vàng. Thông thường quặng vàng đã được xử lý trong mỏ, đạt độ tinh khiết khoảng 0,800 (80%), sau đó được chuyển đến Xưởng đúc tiền Hoàng gia Canada ở Ottawa để tinh chế lần cuối. Vàng .995 và .999 (ba số 9) được coi là loại vàng hàng đầu để giao dịch trên thị trường hàng hóa kim loại quý thời đó.

Vào cuối thập niên 60, Nam Phi là gã khổng lồ trong ngành công nghiệp sản xuất vàng toàn cầu, đồng tiền vàng Krugerrand do Xưởng đúc tiền Nam Phi sản xuất là đồng tiền tiêu chuẩn được ưa chuộng nhất dùng vào mục đích đầu tư vàng khắp thế giới. Đồng tiền Krugerrand được làm bằng hợp kim với độ tinh khiết 91,67% vàng và 8,33% đồng. Nó không được làm bằng vàng nguyên chất, chỉ là vàng 22 Karat, nhưng nó là đồng tiền vàng không thể tranh cãi của thế giới cho mục đích đầu tư.

Vì lẽ Canada cũng là một trong những nước sản xuất vàng lớn trên thế giới, nên Xưởng đúc tiền Hoàng gia Canada muốn nắm trong tay một phần thị trường tiền vàng thế giới. Vào thời điểm 1978, tuy Xưởng đúc tiền Hoàng gia Canada đã sản xuất đồng tiền vàng có độ tinh khiết .9995 nhưng vẫn không được xem là tinh khiết về chất lượng vàng. Mặc dù giàu hàm lượng vàng hơn, nhưng đồng tiền vàng Canada không thể cạnh tranh với đồng tiền vàng Krugerrand đang ở vị thế thống trị toàn cầu.

Vàng 4 số 9

Để thay đổi tình hình, người ta đã nghĩ ra đồng tiền vàng có độ tinh khiết .9999 (4 số 9) được coi là vàng nguyên chất (24 Karat) rồi nghiên cứu phát triển được công nghệ hiệu quả, sản xuất khối lượng lớn vàng ,9999 với chi phí thấp, từ đây mang lại cho Canada khả năng sản xuất và giới thiệu tiền vàng ,9999 ra thế giới.

Sau mọi nỗ lực, kết quả là đồng tiền Gold Maple Leaf bằng vàng ,9999 (có hình chiếc lá phong) đầu tiên do Xưởng đúc tiền Hoàng gia Canada sản xuất vào năm 1982. Thời gian ngắn từ hai đến ba năm sau khi được giới thiệu ra thị trường thế giới, đồng Gold Maple Leaf đã trở thành đồng tiền vàng bán chạy số một. Canada đã thay đổi tiêu chuẩn vàng thế giới với đồng tiền vàng bốn số 9.

Cùng thời gian đó, các quốc gia khác như Áo, Úc, Anh, Mỹ cũng buộc phải đổi đồng tiền vàng của mình sang bản vị vàng bốn số 9 để cạnh tranh với Canada. Ngày nay, đồng vàng Gold Maple Leaf của Canada được thế giới thích hơn so với đồng Gold Eagle của Mỹ, đồng Vàng Philharmonic của Áo và đồng Gold Kangaroo của Úc. Đồng tiền vàng Krugerrand của Nam Phi tuy vẫn là đồng tiền hợp kim chủ yếu bằng vàng nhưng không còn là đồng tiền trên thị trường đầu tư vàng của thế giới nữa. Gold Maple Leaf của Canada mới chính là đồng tiền vàng hàng đầu được sử dụng với mục đích đầu tư tích trữ.

Đồng tiền vàng 5 số 9

Ngày nay nhiều quốc gia đã có khả năng sản xuất tiền vàng với độ tinh khiết bốn số 9 (0,9999) và đang cạnh tranh với Canada. Một thách thức để tạo sự khác biệt và cũng giữ cho Canada luôn ở vị trí dẫn đầu các đối thủ về tiền vàng đầu tư, người ta tin rằng nếu Canada có đồng tiền vàng nguyên chất 5 số 9 thì điều này chắc chắn sẽ giúp Canada vượt lên trên các quốc gia khác. (,99999 có nghĩa là có 10 phần kim loại trong một triệu phần vàng. Ở cấp độ này, 10 phần kim loại trong vàng còn quý và đắt hơn vàng).

Đối mặt với những thách thức lớn kỹ thuật cao, nhóm kỹ sư có nhiệm vụ phát triển công nghệ riêng cho Canada để tinh chế vàng 5 số 9. Cuối cùng mục tiêu đặt ra đã đạt được mà hơn thế nữa chi phí sản xuất lại thấp hơn. Năm 1998, Xưởng đúc tiền Hoàng gia Canada đã phát hành đồng tiền vàng 5 số 9 đầu tiên trên thế giới. Cho đến nay, Xưởng đúc tiền Hoàng gia Canada vẫn là nơi duy nhất trên thế giới có khả năng sản xuất vàng nguyên chất 5 số 9 với khối lượng lớn.

Vào năm 2007, Xưởng đúc tiền Hoàng gia Canada đã sản xuất đồng tiền vàng nguyên chất 5 số 9, giá một triệu đô la, nặng 100 kg đầu tiên trên thế giới theo ghi nhận của Sách Kỷ lục Thế giới.

Đồng vàng 99999, 100kg năm 2007

Khi Chính phủ Canada quyết định thay thế tiền giấy mệnh giá 1 đô la bằng đồng xu kim loại, Royal Canada Mint có trách nhiệm đảm bảo việc đưa đồng xu ra lưu hành phải được thực hiện một cách trơn tru. Quyết định màu của đồng xu 1 đô la Canada sẽ là màu vàng để giúp công chúng phân biệt nó với các đồng xu màu trắng hiện đang lưu hành và phần việc còn lại chỉ là xác định chính xác cấu trúc đồng xu để các bộ xử lý tiền xu của ngành công nghiệp bán hàng tự động không bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi lớn trong lịch sử tiền tệ Canada lần này. Điều quan trọng nữa là đồng tiền xu mới sẽ không làm mất lòng công chúng, những người muốn tiếp tục sử dụng tiền giấy.

Royal Canada Mint đã tiến hành tham vấn với Hiệp hội Người mù Canada, Hiệp hội Máy bán hàng tự động, những đơn vị sử dụng tiền xu khối lượng lớn như ngành vận tải, cơ quan thu phí đường bộ … để đưa yêu cầu của họ vào chuẩn định cấu trúc cho đồng xu 1 đô la mới. Cũng phải kể đến các đặc điểm bảo mật để phân biệt với đồng đô la Mỹ và các đồng tiền khác trên thế giới có kích thước và màu sắc tương tự.

Đồng xu 1 đô la Canada, như chúng ta biết ngày nay, là sự tích hợp mong muốn của tất cả các bên, có nhiều tính năng bảo mật trên bề mặt đồng xu và trong chính nội tại của hợp kim. Đồng xu làm bằng kim loại, có 11 cạnh với các góc bo tròn, được thiết kế với kích thước thuận tiện để không bị nhầm lẫn với đồng 25 xu. Cấu trúc đồng xu một đô la được thiết kế để những người khiếm thị có thể nhận ra bằng cách chạm tay vào, cũng thuận tiện cho máy bán hàng tự động tại Canada gồm các công ty điện thoại, máy thu phí, bãi đậu xe trong các thành phố và nhiều yêu cầu khác trong kinh doanh bán lẻ. Dân Canada rất thích đồng xu một đô la, người ta gọi là Lucky Loonie.

Đồng 1 dollar Canada Lucky Loonie

Ý tưởng về đồng xu có hai màu mệnh giá 2 đô la lại rất mới mẻ, cơ chế an toàn của đồng xu là từ tính để công chúng dễ chấp nhận nó cùng với các yếu tố độ bền, tuổi thọ …

Chính phủ Canada có quyết định nhanh chóng về việc lưu hành đồng xu 2 đô la trong một thời gian ngắn, những đóng góp quan trọng vào kỹ thuật sản xuất đồng xu 2 đô la đã được ghi nhận trong cuốn sách 100 năm lịch sử đúc tiền của Hoàng gia Canada, xuất bản năm 2008. Phiên bản mới nhất của đồng xu 2 đô la có nhiều tính năng bảo mật kết hợp nhiều tính năng mới và khó sao chép.

Đồng 2 dollar Canada

Công nghệ hàng đầu thế giới về vật liệu mạ

Khi mức sống được cải thiện trên toàn thế giới và tăng trưởng công nghiệp toàn cầu tiếp tục với tốc độ chưa từng có trong lịch sử nhân loại, các kim loại cơ bản có nguồn cung hạn chế như đồng, niken và nhôm sẽ dần trở nên khan hiếm nên nguyên vật liệu đúc tiền làm từ các nguyên tố này sẽ trở nên quá đắt. Cần phải có một loại vật liệu đúc tiền mới có giá cả phải chăng hơn, nhưng tính năng cơ bản vẫn giống các hợp kim của đồng tiền xu, đặc biệt là đối với các nước ngoài Bắc Mỹ và Châu Âu.

Ý tưởng về đồng xu mạ thép ra đời vì thép đã và vẫn là nguyên liệu kim loại có giá thấp nhất trên thị trường hiện nay. Nhưng công nghệ đúc tiền bằng thép mạ thế hệ đầu tiên có nhiều nhược điểm đến độ nghiêm trọng; đồng xu dễ bị gỉ sét (ví dụ như đồng Pfennig của Đức vào những năm 70); không an toàn (ai cũng làm được nhưng các máy bán hàng tự động không thể phân biệt); rất khó để sản xuất đồng xu bằng thép vì thép vẫn cứng hơn hợp kim đồng khiến cho tuổi thọ khuôn đúc của đồng xu giảm nhanh chóng.

Chưa kể công nghệ thép mạ đồng thế hệ đầu tiên sử dụng hóa chất mạ xyanua có nguy cơ gây nhiễm độc rất cao cho con người, làm ô nhiễm môi trường thực sự. Trong bối cảnh đó, Canada bắt đầu nghiên cứu phát triển công nghệ mạ cho riêng mình.

Tất cả những yếu điểm này đã được khắc phục bởi thế hệ mạ thứ hai với nguyên liệu đúc là thép kết hợp công nghệ mạ nikien nhiều lớp của xưởng đúc tiền Hoàng gia Canada. Công nghệ mới này đang được áp dụng trên tất cả các đồng tiền xu lưu hành tại Canada ngày nay. Trên thực tế, Xưởng đúc tiền Hoàng gia Canada đã thay đổi nguyên liệu đúc tiền từ niken và cupronickel sang thép mạ niken kể từ năm 2000. Xưởng đúc tiền Hoàng gia Canada cũng đã cung cấp tiền xu sử dụng công nghệ này cho khoảng bốn mươi quốc gia. Trong số đó, các quốc gia đã chuyển hoàn toàn qua tiền xu lưu hành dùng công nghệ mạ thép nhiều lớp như Canada, New Zealand, Singapore, Barbados, Fiji,…

Ngày nay, công nghệ mạ nhiều lớp của Royal Canadian Mint được xem là công nghệ mạ hàng đầu thế giới. Công nghệ này giúp sản xuất nguyên liệu đúc tiền chất lượng cao, chi phí thấp, bảo mật toàn cầu, an toàn nhất cho sức khỏe của nhân viên nhà máy, độ bền cao, là nguyên liệu đúc tốt nhất so với tất cả các hợp kim nào khác được sử dụng trước đó.

Đồng tiền xu có màu đầu tiên trên thế giới

Tờ tiền giấy có rất nhiều màu sắc trong khi tiền đồng kim loại lưu hành chỉ có màu bạc hoặc màu đồng. Tại sao lại như vậy? Đó là bởi vì không có công nghệ khả thi nào để in được màu trên đồng tiền xu đang lưu hành, lớp màu sẽ nhanh chóng bị phai trong quá trình sử dụng!

Một lần nữa lại vượt qua thử thách, Royal Canada Mint phát triển thành công công nghệ độc nhất trên thế giới để in màu trên đồng xu kim loại với khả năng chống phai, đưa Canada thành quốc gia đầu tiên sản xuất và lưu hành đồng tiền xu có màu.

Cho đến nay, Xưởng đúc tiền Hoàng gia Canada vẫn là xưởng đúc tiền duy nhất trên thế giới có khả năng sản xuất tiền xu lưu hành với nhiều cải tiến về in màu. Đó là một thành tựu vang danh của Canada vì đã có nhiều đồng tiền xu tương tự khác được thử nghiệm tại nhiều nước nhưng tất cả đều không thành công.

Chính phủ Canada thường phát hành đồng tiền xu màu cho sự kiện quan trọng nào đó mang tầm vóc quốc gia, phản ảnh các giá trị của Canada. Thí dụ đồng xu đỏ anh túc cho Ngày Tưởng niệm, đồng xu ruy băng màu hồng tượng trưng cho hy vọng đánh bại bệnh ung thư, đồng xu lá cờ Canada, đồng xu Kỷ niệm Chiến tranh năm 1812 v.v…

Đồng xu in màu

Công nghệ DNA xác minh đồng vàng

Đồng vàng luôn là mục tiêu bị làm giả, đã có nhiều báo cáo về sự việc như vậy xảy ra đối với hầu hết các thương hiệu lớn sản xuất đồng tiền vàng được bán ra trên thế giới. Đối với các nhà đầu tư vàng, họ sẽ rất yên tâm nếu có một phương pháp nhanh chóng dễ dàng, chính xác để xác thực tiền vàng và các kim loại quý khác trước khi mua.

Nhận thấy sự cần thiết có một phương pháp chính xác, nhanh chóng gần như tức thời, không cần công cụ khoa học nhưng hoàn toàn đáng tin cậy để bảo vệ người tiêu thụ chống lại việc làm giả kim loại quý, Royal Canada Mint đã nghiên cứu Công nghệ xác thực DNA tức là Digital Non-Destructive Activation.

Bằng cách sử dụng tia laser tạo ra một dấu ngẫu nhiên không trùng lặp trên bề mặt đồng vàng. Phần bí mật của mẫu dấu được mã hóa bằng các thuật toán máy tính phát triển độc quyền thông qua sự hợp tác với Signoptics, được lưu giữ trong cơ sở dữ liệu tại Canada Mint.

Vào bất kỳ thời điểm nào, ở bất kỳ đâu trên thế giới, nhằm mục đích xác thực, người dùng chỉ cần chụp một bức ảnh mẫu dấu laser trên đồng vàng bằng điện thoại thông minh rồi gửi đến trang web của Xưởng đúc tiền Hoàng gia Canada. Khi nhận được thông tin dưới dạng hình ảnh của mẫu dấu, hình ảnh sẽ được phân tích giải mã thông qua các máy tính đặt tại Canada Mint. Nếu có sự trùng khớp trong cơ sở dữ liệu, một thư trả lời sẽ được gửi trở lại để xác nhận rằng đồng tiền vàng đó đã được tạo ra và có đăng ký tại Canada Mint và nếu không khớp thì đồng vàng đó không do Sở đúc tiền Hoàng gia Canada phát hành.

Đồng Canada Gold Maple Leaf là đồng tiền vàng đầu tiên trên thế giới tích hợp mẫu dấu xác thực điện tử như vậy. Đối với Xưởng đúc tiền Hoàng gia Canada, đó là một thành tựu vượt bậc về công nghệ khiến các đối thủ cạnh tranh quốc tế bị tụt hậu nhiều năm. Các tổ chức đầu tư kim loại quý toàn cầu, với doanh thu kinh doanh hàng tỷ đô la, hoan nghênh sự đổi mới này và ngạc nhiên trước công nghệ vượt trội của Canada.

Nhân vật chính đằng sau những thành công vang dội của Royal Canadian Mint chính là Tiến sĩ Trương Công Hiếu, người đã đóng góp nhiều nhất với tư cách là một nhà quản lý, kỹ sư tài năng, nhà phát minh tài ba, một nhà tiên phong trong tinh chế và chế biến kim loại quý, nhà sáng tạo trong lĩnh vực đúc tiền. Ông đã làm việc tận tụy tại Royal Canada Mint suốt 35 năm và để lại một di sản khá lớn cho Canada vì Canada và hơn bốn mươi quốc gia khác đang hưởng thụ thành quả làm việc của ông.

Royal Canadian Mint đặt tên cho Centre of Excellence for Research and Development năm 2013 để vinh danh công trạng của TS. Hiếu

Là người có nhiều đóng góp nhất cho ngành đúc tiền Canada, TS. Hiếu được Chính phủ Canada trao tặng huy chương Order of Canada, tháng 6 năm 2017

Tổng hợp

ILIXX Admin