Biết tôi rất thích opera và nhiếp ảnh nên một người bạn mới quen là dân địa phương liền hỏi “Ông bạn muốn đi xem cải lương hát đình không? đây là thể loại nhạc kịch opera dân gian truyền thống của Việt Nam đó”. Nhận thấy đây là cơ hội hiếm hoi để chụp được những tấm ảnh trong hậu trường nên tôi đồng ý ngay lập tức.

Sống và lớn lên ở thành phố New York, tôi đã tham dự nhiều buổi biểu diễn opera tại Trung tâm Lincoln, và giờ đây tôi đang mong chờ trải nghiệm mới nhất ở thành phố vừa mới đến này. Tôi mong muốn thực hiện được nhiều nghiên cứu nhất có thể để có được sự hiểu biết về hình thức giải trí dân gian độc đáo này của Việt Nam.

Tối thứ bảy tiếp theo có một buổi lễ tại đình Hưng Phú bên quận 8, đêm đó có buổi diễn của đoàn cải lương Kim Minh. Đến nơi, tôi nhận thấy có nhiều chức sắc đang hiện diện trong ngôi đình, họ mặc áo thụng xanh da trời ra đón tiếp chúng tôi một cách thân thiện lại còn cho tôi được chụp ảnh suốt buổi lễ trong đền thờ và cả trong buổi diễn cải lương tiếp theo ngay sau đó.

Nổi bật lên bên trong ngôi đình là một sân khấu được treo những tấm rèm thêu màu đỏ tinh xảo làm nền, tạo ra một bầu không khí vương giả. Một vài trong số các diễn viên đã lục tục kéo đến và họ bắt đầu trang điểm, mặc các bộ trang phục cầu kỳ phức tạp, mỗi người có lẽ phải mất đến hai tiếng chỉ để chuẩn bị y phục và trang điểm mà thôi.

Phải nói rằng tôi từng được phép “đột nhập” vào hậu trường phòng thay đồ của các diễn viên ở Metropolitan Opera hay của thành phố New York. Tuy nhiên, ở đây không có phòng thay đồ nào phức tạp như vậy. Các diễn viên tranh thủ tận dụng bất cứ không gian nào có thể để bắt đầu trang điểm trước buổi biểu diễn. Ngôi sao nữ đào chính Tú Sương, có một khu vực thay đồ có vẻ rộng hơn, cô được ba người phụ nữ giúp đỡ chăm sóc cẩn thận.

Sự lộn xộn nhưng lại có tổ chức ở đây đã mang đến cho tôi một cảm xúc thích thú. Tôi đã dành cả giờ để cố gắng chụp những bức ảnh gần gũi thân thiện trong các khu vực chật chội của đêm diễn.

Khi tôi bước ra phía ngoài hai cánh là vừa đến giờ làm lễ, trong gian thờ chính đã có rất nhiều người ở mọi lứa tuổi. Đèn tắt, một chức sắc cầm ba cây nến lớn diễu hành bước đi về phía sân khấu ăn nhịp theo từng hồi trống vang lên khắp hội trường.

Sau đó buổi biểu diễn của vở cải lương Phàn Lê Huê bắt đầu.

Khán giả la hò kèm theo từng tràng vỗ tay thích thú, không khí tựa như một vở opera bên Ý vậy. Mặc dù tôi không hiểu ngôn ngữ tiếng Việt, nhưng cốt truyện xem ra rất rõ ràng, khung cảnh trang trí thật xa hoa.

Có nguồn gốc từ đồng bằng sông Cửu Long, lịch sử của cải lương trải dài hơn một thế kỷ. Nó bắt nguồn từ truyền thống thích ca hát, chủ yếu kể lễ những câu chuyện lãng mạn về chủ nghĩa anh hùng và cuộc sống thời đại. Âm điệu cải lương dường như lạ tai với tôi, bạn tôi chỉ ra rằng hát cải lương dựa trên thang ngũ cung năm nốt, khác nhiều với thang heptatonic bảy nốt nhạc của phương tây.

Mức độ phổ biến của cải lương đạt đến đỉnh điểm vào những năm 1960 và 1970, rồi bắt đầu rơi vào suy thoái sau những biến cố vào thời đó. Tuy nhiên, ngày nay cải lương đang trở lại, là một cái gì đó thế hệ trẻ khám phá trở lại các hình thức nghệ thuật di sản cổ truyền. Cải lương cần có các kịch bản mới, được nâng cấp để phù hợp hơn với khán giả thời hiện đại, nhưng việc tài trợ cho những nỗ lực này vẫn còn là một vấn đề.

Jim Selkin bộc bạch “Vì vậy, sau một đêm vui vẻ tại nhà hát opera, bây giờ tôi lại thấy mình đang muốn xem thêm các buổi biểu diễn cải lương khác để tìm hiểu sâu hơn về nghệ thuật trình diễn độc đáo này của Việt Nam”.

Tổng hợp theo Jim Selkin

APP ILIXX Admin