Nguồn gốc trong giáo lý của tháng Ramadan là tháng để “thiền”, để suy tư mặc niệm và để làm từ thiện. Nhưng trong thực hành ngày nay Ramadan biến thành một kiểu lễ hội, trẻ con được quà, người nghèo được bố thí, và là dịp để cho một thành phần xã hội xài tiền vung vít, phô trương đẳng cấp của mình. Đây là tháng rất tốn kém như kiểu xài tiền ba ngày Tết, và là một dịp vui, tuy không còn đúng với ý nghĩa nguyên thủy nhưng không phải thực thi một sinh hoạt kiêng cữ gắt gao như người ta thường nghĩ.

Tháng chay Ramadan là tháng ăn kiêng theo truyền thống của đạo Hồi, không ai được ăn uống bất cứ thứ gì, ngày trở thành đêm nhưng đêm lại trở thành ngày, có nghĩa là từ lúc mặt trời lặn cho đến khi mặt trời sắp mọc là lúc ăn uống tưng bừng!

Lịch Hồi giáo chỉ có 360 ngày và không có tháng nhuận nên đối chiếu với Dương lịch, tháng Ramadan sẽ rơi vào lúc này lúc khác. Tại các vùng nhiệt đới gần xích đạo thì năm nào tháng nào cũng vậy, chỉ có bất tiện là đối với khu vực ôn đới, có khi ngày rất dài hay ngược lại, mặt trời mọc vào lúc 10 giờ sáng và lặn lúc 14 giờ. Nhưng sự bất tiện cũng chỉ ảnh hưởng ở những nơi không theo Hồi giáo, và xã hội ở nơi đó vẫn sinh hoạt bình thường. Còn ngoài ra tại những nơi dân chúng đa số theo Hồi thì tháng Ramadan thực sự là một tháng hết sức vui vẻ, vì từ trước đến nay nhiều người khi nghe nói đến Ramadan, cứ tưởng lầm cảnh cấm ăn cấm uống suốt tháng như phải chịu một hình phạt gắt gao lắm vậy.

Vào tháng Ramadan, chiều xuống, phố xá lại lên đèn trang trí rực rỡ hơn thường lệ, rất nhiều người ăn mặc chỉnh tề, áo quần thẳng nếp chỉ để đi … dự tiệc. Điều này là không thể tránh, nếu có bạn bè, gia đình, quan hệ công việc tại một nơi đạo Hồi, trong tháng này có người có khi được mời ăn tới 20 buổi!

Bàn tiệc bữa Iftar

Trong khu phố trung tâm ở thủ đô Beirut, Lebanon (hay Liban), thành phố này, trước và sau nội chiến (1975-1990) được coi là nơi hoa lệ, bây giờ nó cũng còn là một nơi ăn chơi đẳng cấp quốc tế cho nên nhà hàng sang trọng không thiếu. Thành phố Beirut nằm sát bờ biển nhìn thẳng ra Địa trung hải cho nên tháng này các bãi biển resort còn cho thuê cả lều lớn có giăng đèn kết hoa như đám cưới, khách sạn nào cũng có thực đơn đặc biệt của tháng Ramadan. Giá cả đắt hơn so với ngày thường, trên bàn ăn được thêm thắt trang trí nhiều thứ, nào hoa, nào nến lung linh, và có 2 bữa. Bữa ‘Iftar’ là bữa chính, khi mặt trời vừa lặn trên biển Địa trung hải toát lên một màu xanh thẫm, người ta thường mời tiệc nhau vào bữa này. Bữa ‘Sohour’ là bữa thân mật hơn, dành cho gia đình hay tình nhân, khi mặt trời sắp sửa mọc vào lúc sáng sớm. Các đền thờ hồi giáo đều có báo hiệu, ngoài ra còn có một anh mõ cầm kẻng báo hiệu đi rong khắp phố, để báo hiệu đến giờ ăn ‘Iftar’ rồi. Trước khi trời sáng 1 tiếng, anh lại đi gõ lần nữa để mọi người dậy, ăn cho kịp bữa ‘Sohour’. Nghe âm thanh loong coong nhắc nhở của anh là cứ ăn uống tự do.

Bữa Sohour

Chuyện ngoài lề là ở Beirut vào một đêm trong tháng kiêng Ramadan năm 2006, khi thành phố nằm dưới đợt pháo tập của Israel làm rung chuyển cả thành phố. Ai nấy nằm dưới hầm đều lo sợ kinh khiếp. Khi pháo yên là lúc trời sắp sáng, chợt nghe tiếng gõ của anh mõ báo hiệu đến giấc ăn Sohour trên phố vắng. Sau tiếng kẻng này là đồng loạt đó đây vọng lên tiếng rú, tiếng gào khóc của những gia đình có người thân bị thương hay thiệt mạng rồi rầm rập tiếng chân, tiếng gọi, tiếng xe của vệ binh đào bới cứu nạn và tải thương.

Bữa Iftar có rất nhiều món ăn ngon

Bữa tiệc Iftar truyền thống có khoảng 20 món khai vị đồ chua đồ ngọt đầy bàn đủ loại giống như món kim chi. Trong thập niên 80, khi đi uống ly café hay ly bia ở đây, quán nào cũng đưa ra thêm một đĩa nhỏ đồ chua, giống như ở bên Tây khi gọi rượu thì cho thêm dĩa đậu phọng vậy. Trên bàn tiệc Iftar bày biện nhiều món như rau, phô mai, thịt, gan, lòng dồi đủ kiểu. Kế đến là món thịt, cũng 5, 7 loại, mỗi thứ một ít rồi tới phần tráng miệng cũng như vậy, có cả chục thứ bánh khác nhau. Trong một bữa tiệc bình thường được tổ chức trong gia đình chẳng hạn, thì cũng như thế, nhưng khai vị chỉ 5, 7 món thôi, món chính là thịt thì chỉ 2, 3 món, và bánh tráng miệng cũng chỉ 2-3 loại. Nói để dễ hình dung, một bữa tiệc Iftar truyền thống ở Lebanon, giống như vào nhà hàng buffet vậy. Khác biệt là thay vì thực khách cầm đĩa đi tự chọn thì mọi thứ mang ra bày hết lên trên bàn trong các đĩa xinh xinh, ai ăn gì thì gắp, người phục vụ phải chú ý, món nào được chiếu cố thì tiếp tế thêm. Trong những bữa tiệc đãi khách tổ chức ở nhà như thế này, có khi còn có tiết mục giúp vui truyền thống là…múa bụng mà vũ công là nam múa bụng 6 múi mới là độc.

Bữa Iftar này cũng có thể là cơm Tây, không bắt buộc phải cơm Lebanon truyền thống. Trong tháng Ramadan, cứ người này mời tiệc truyền thống tổ chức ở nhà, thì tối hôm sau đến lượt người khác tổ chức ở nhà hàng Chopsticks trên phố Hamra ăn cơm Tàu chẳng hạn, tại đây có đến 10 cô phục vụ người Philippines, đặc điểm là mỗi cô có thể đến từ một đảo khác nhau vì Philippines có đến 7.600 hòn đảo, có khoảng 30.000 phụ nữ sang Lebanon làm phục vụ nhà hàng hay giúp việc trong nhà.

Cứ như vậy, là thực khách được mời hôm trước, hôm sau lại có thể là người mở tiệc mời lại, vào mùa nhốn nháo này, phải đặt nhà hàng giữ chỗ trước chứ không phải muốn đến ăn là có ngay.

Người Lebanon có nhiều tính cách lạ lùng, tính điển hình quốc gia là hay phô trương mà lại than vãn, như một nhà thơ đã thốt lên trong thập niên 60, đại để như “Ta đứng đái ngoài đường, xong ta khóc nhờ Liên Hiệp Quốc can thiệp”. Nhưng nói gì thì nói, Lebanon vẫn là nơi ăn gì cũng ngon. Trong tháng kiêng mà từ lúc mặt trời lặn đến khi chưa kịp mọc lên, ăn uống lại càng ngon hơn nữa.

Tổng hợp theo Sang Anh

APP ILIXX Admin