Những thông tin dưới đây là do tui được chia sẻ lại từ kinh nghiệm thực tế của một người trong cuộc hiện là chủ một căn single home. Giá nhà đất ở Nam Cali nói chung và vùng Little Saigon nói riêng tăng chóng mặt chỉ sau vài năm gần đây và câu chuyện mua bán nhà ở Mỹ cũng khác nhiều so với bên mình.

Nhà ở Cali nói riêng có nhiều loại khác nhau:

1 Mobile home là loại nhà di động, diện tích sử dụng cũng cỡ 60, 70 m2, hiện thời 2025 giá dao động khoảng $300.000 một căn, mỗi tháng phải nộp hụi chết gần $2.000, là tiền thuê mảnh đất để đặt căn nhà lên đó, vùng Little Saigon có rất nhiều khu nhà Mobile home, mỗi khu có tên riêng gồm cả mấy trăm căn tụ lại; khu khang trang cũng có mà khu nhà cũ kỹ cũng có.

2 Apparment hay Condo tạm gọi căn hộ trong chung cư như ở bên mình thì các bạn đã biết quá rồi, tuy nhiên ở Mỹ chung cư chỉ cao chừng 6 hoặc 8 tầng mà thôi.

3 Townhouse là dạng nhà phố liền kề, giá cũng cỡ trên $500.000, mỗi tháng nộp hụi chết vài trăm $ để trang trải chi phí vệ sinh, trang trí chăm sóc cây cảnh trong khu vực, hoặc có loại nhà vị trí nằm ngay mặt tiền đường lộ chẳng hạn.

4 Cũng có vài kiểu nhà khác như chủ có một mảnh đất rộng, chia nhỏ mảnh đất để xây 4 hoặc 6 căn nhỏ hơn tạo nên một khu xóm kín có 4, 6 hay 8 căn biệt lập.

5 Single home là nhà đơn lập có sân rộng phía trước và vườn phía sau, tọa lạc trong khu vực có đường nội bộ, giá mắc hay rẻ tùy vùng, vị trí và diện tích xây dựng không kể vườn. Giá nhà và diện tích lớn nhỏ còn tùy thuộc vị trí nhà ở vùng núi, vùng biển hay ở thành phố. Thí dụ một căn Single Home ở vùng Garden Grove tổng diện tích 1300 sqft, năm 2022 giá bán xấp xỉ 900.000 nay đã lên tới gần $1.200.000.

6 Còn một dạng nhà nữa tui không dám nhắc tới vì chưa có trải nghiệm vào xem và ở, đó là những căn biệt thự lớn, chung quanh bao phủ bởi một vài cánh rừng nhỏ hoặc những khu biệt thự của giới nhà giàu, người lạ muốn vào cổng phải có sự kiểm soát an ninh.

Mua nhà ở Mỹ khá dễ dàng, nhà mới nhà cũ ngân hàng đều cho vay tuốt nhưng bạn phải tự có số tiền ít nhất bằng 30% giá trị căn nhà và phải chứng minh thu nhập, công việc ổn định hoặc có lịch sử tín dụng tốt để vay 70% còn lại. Thông thường trả góp trong 30 năm thì với bài toán mua căn nhà $900.000 kể trên, lời giải là dễ chấp nhận được, đó là: 1/ Mỗi năm đóng thuế nhà 1,2% trên giá mua. 2/ Mỗi tháng trả ngân hàng đều đều $2.500 tiền gốc lẫn lãi, còn lãi suất vay ngân hàng bao nhiêu tui không rõ lắm, tuy nhiên tính ra với một gia đình bình thường chỉ cần 2 người đi làm công việc vững vàng, tổng thu nhập cả hai chỉ cần cỡ $7.000 tháng thì dư sức thanh toán, nên nhớ chi phí cho khoản ăn uống cơ bản ở Mỹ rất rẻ so với mặt bằng thu nhập chung của toàn xã hội; như tại Costco, một xuất Pizza khá lớn kèm ly nước Coca tự phục vụ, uống miễn phí mệt nghỉ rồi ra quầy tự lấy uống tiếp đến chừng nào hết uống nổi thì thôi, tất cả chỉ hết $2,5 hoặc một khay thức ăn đông lạnh nấu sẵn đầy đủ dưỡng chất chỉ bán cỡ $6, còn cuối tuần rủng rỉnh muốn ghé quán bar Mỹ thì một đĩa nhỏ cũng cỡ $25 chưa kể bia rượu hoặc làm một tô bún bò ở nhà hàng Việt cũng chỉ $15 kèm ly café đá $5. Cái lạ ở Mỹ là ở chỗ thức ăn hay thức uống nói chung, dù bán ở chỗ nào cũng ngang giá nhau; thí dụ 1 ly café bán tại cửa tiệm café bình dân hay tai một nhà hàng sang trọng, hoặc xe đẩy ở khu chợ trời, kiot trong phi cảng cũng đều ngang giá cỡ $5.

Ở đây bàn ra ngoài lề chút: Tương tự như chuyện mua xe, một chiếc Tesla Y mới cáo cạnh $60.000, ngân hàng cho vay mua trả góp Max là 5 năm, tính ra mỗi năm chủ xe phải trả $12.000, nghe hơi nhiều nhưng xé nhỏ ra mỗi tháng chỉ trả $1.000, thành chuyện nhỏ như con thỏ. Một chàng kỹ sư phần mềm mới ra trường tức chưa có kinh nghiệm nhiều nhưng xét thấy có năng lực, mấy hãng lớn như Google hay Tíc tắc lượm về trả lương bèo nhèo cũng $180.000 năm.

Trở lại câu chuyện mua nhà ở Mỹ, nó rất khác so với ở Việt Nam, xin kể ra trình tự để mua nhà của xếp Ý là như sau:

Điều trước tiên bạn cần phải biết rằng: Theo luật ở California (các bang khác tui không biết), mua bán nhà bắt buộc phải thông qua một đơn vị dịch vụ gọi tắt là ESCROW. Escrow là một hình thức đại lý ký quỹ, hoạt động theo luật ký quỹ của Sở Tài chính California nhằm mục đích nắm giữ mọi điều kiện cần thiết cho một giao dịch mua bán địa ốc đảm bảo được tiến hành đến thành công. Theo luật định, Escrow là đơn vị trung gian sẽ yêu cầu nắm giữ toàn bộ số tiền 30% giá trị do bên Mua đặt cọc để mua một căn nhà. Khi Escrow nắm đầy đủ tài chính và các hồ sơ pháp lý liên quan, họ sẽ thay mặt 2 bên để tiến hành các thủ tục cần thiết nhằm hoàn tất việc mua bán căn nhà.

Nếu bạn có ý định mua một căn nhà trị giá 1.000.000 đô, bạn phải có sẵn ít nhất trong túi $ 300.000.

Nếu bạn còn trẻ và chứng minh được thu nhập tốt ổn định, có thể chỉ cần có $100.000 thôi cũng được !

Ở Mỹ ai cũng mua nhà trả góp thời hạn 30 năm. Xin nói thêm là nếu muốn mua một chiếc xe, một cỗ máy hay đầu tư một nhà xưởng v.v… tất tần tật là đi vay ngân hàng, mà cho dù có đủ tiền cũng không ai “ngu” mà móc hết tiền túi ra để trả một lần.

Vậy khi muốn mua một căn nhà, thường bạn sẽ tìm đến các VP dịch vụ môi giới địa ốc, bạn cũng có thể truy cặp vào một số website rất có uy tín, chuyên đăng mua bán nhà, trong số đó có thể kể là zillow.com ( chặn IP truy cặp từ VN ) tại đây bạn sẽ tìm được rất nhiều thông tin nhà đất có giá trị thật chứ không “ảo” như đa phần nội dung thông tin mua nhà bán trên các website địa ốc ở bên mình.

Với mỗi một căn nhà đang được rao bán, thường sẽ phải có những ngày Open Day, tức là chủ nhà thông báo mở cửa tự do để những ai quan tâm hoặc có nhu cầu mua, đến xem thực tế bên trong căn nhà trước khi đưa ra quyết định.

Sau khi đã tìm được căn nhà ưng ý, dĩ nhiên bạn phải tiến đến việc tiếp theo là làm thủ tục mua, vậy bạn hãy chọn cho mình một ngân hàng đồng ý cho vay số tiền 70% còn lại, đồng thời tìm một Escrow đủ tin cậy để thay mặt mình hoàn tất chuyện mua bán căn nhà liên quan.

Sau khi Escrow hoàn tất các thủ tục pháp lý trong việc mua bán, bên bán sẽ hẹn ngày giao chìa khóa nhà cho bên mua.

Về quyền lợi, Escrow và các nhân viên môi giới hưởng % trên giá bán được từ Bên bán. Có nghe thông tin về chuyện sẽ sửa luật sao cho công bằng hơn đó là: Bên bán chi trả hoa hồng cho môi giới của bên bán, Bên mua chi trả hoa hồng cho môi giới của bên mua.

Trong quá trình mua nhà, tùy hên xui, bạn có thể gặp một trong các trường hợp sau:

Trường hợp 1: Một căn nhà rao giá $1.000.000 nhờ có vị trí đẹp, nhà còn mới, tọa lạc trong khu vực yên tĩnh v.v… Do nhà trị giá lớn, nhưng tại thời điểm đó không xuất hiện người mua nào khác quan tâm đến căn nhà này, thêm nữa, phía chủ nhà có ý muốn bán nhanh chóng, trong khi người mua cũng muốn mua cho nhanh gọn. Trường hợp này mọi sự mua bán thường diễn ra nhanh chóng thuận lợi đối với cả hai bên thông qua một Escrow uy tín.

Trường hợp 2: Căn nhà vì nhiều lý do nên có giá bán thấp hơn, thí dụ bên bán ra giá $800.000, do giá này nằm trong tầm khả năng mua của nhiều người nên họ sẽ tranh nhau mua cho bằng được vì vậy lúc này bên Bán có nhiều lợi thế, ai trả giá cao nhất thì sẽ bán cho người đó nên thường dẫn đến trường hợp các bên Mua phải “đấu giá nhà” mà là “đấu ngầm” tức chỉ bên Bán mới biết khách nào trả giá cao nhất trong khi các bên Mua không ai biết ai như thế nào. Rơi vào trường hợp này, thường xuất hiện vai trò của nhiều chuyên viên địa ốc có kinh nghiệm đấu giá, mỗi chuyên viên sẽ đại diện cho một bên mua, họ sẽ đấu giá căn nhà, cân nhắc thiệt hơn theo khả năng tài chính được cho biết trước của bên Mua.

Thí dụ căn nhà vùng Garden Grove ra giá bán ban đầu $800.000, sau một thời gian đấu giá sẽ được một người mua đẩy giá cuối cùng lên đến $950.000 chẳng hạn.

Xếp Ý nói nhà đất là chuyện có duyên, chuyện tậu nhà của xếp rơi vào trường hợp này. Theo lời kể, xếp quyết theo tới cùng căn nhà này, dù nay đã lên đến $950.000 và hiện trạng nó là một căn nhà nát hơi tối tăm mà tiền sửa chữa lại cũng tốn vài trăm ngàn $. Xếp Ý quay trở lại chốt nâng thêm giá căn này thì mới biết chủ vừa bán xong. Xếp vào ngay Zillow thì lượm được căn nhà (đang ở hiện nay), hiện trạng nhà còn mới, rộng rãi sạch sẽ, thoáng mát, khu vực chung quanh toàn người Mỹ, chủ Mỹ ra giá $980.000, xếp ok lượm luôn không suy nghĩ. Từ nhà này chạy lên chỗ làm của xếp chỉ hết 4 phút.

Nếu đem so sánh với căn $950.000 thì căn trị giá $980.000 ở trên có giá hời hơn rất nhiều.

Đây là chuyện của năm 2023, còn năm 2025, căn $980.000 này đang được định giá gần $1.300.000.

3/ Trường hợp 3: Theo luật định tại California, bên Mua phải chuyển đủ 30% tiền cọc mua nhà cho Escrow mà mình đã chọn để họ nắm giữ và sau đó họ sẽ bắt đầu tiến hành thủ tục mua bán. Nghe kể rằng tại vùng Orange County đã xảy ra trường hợp một Escrow cơ sở của người Việt sau khi nhận số tiền cọc của một khách hàng mua nhà, đã đeo bình hơi lặn mất tăm.

Câu chuyện xin dừng ở đây, tất cả tui chỉ nghe người trong cuộc kể lại, có điều gì chưa đúng mong quý bạn lượng thứ và có thể chia sẻ thêm ở phía dưới.

Tui, Oh! Ngon